Ψάξε, ψάξε κάτι πετυχαίνεις. Και όπως μελετώ πέφτα πάνω στον πιο ωραίο "Μπολσεβίκο" της περιοχής της κεντρικής Εύβοιας. Μάλιστα της Κούμης.
Με την μηχανή του χρόνου, το χρονοκούτι μου, μεταφερόμαστε στα 1920. Τότε που χιλιάδες πτώματα Τούρκων ήταν στοιβαγμένα στα μέτωπα της Μικράς Ασίας και που λάφυρα πολέμου μαζεύονταν στις πόλεις που ελευθέρωσαν οι Έλληνες. Προφανώς το χρήμα το χρυσάφι και πάσης φύσεως λάφυρα ταξίδευαν με τα μπαπόρια στην παλαιά Ελλάδα.
Τότε ο "ΠΕΖΟΠΟΡΟΣ" της εφημερίδας ΕΜΠΡΟΣ αποφάσισε να γίνει ταξιδευτής στην Χαλκίδα καθώς και στην Κεντρική Εύβοια. Ταξίδευσε με το αμάξι. Τότε που το οδήγημε προυπόθετε γάντια, μπότες καπέλο και μια μεγάλη δόση αυταρέσκειας, μιας και το εθνικό σπορ ήταν το πετροβόλλημα των αυτοκινήτων. Ντουζίνες από σπόρια, έβαζαν σημάδι τα σπάνια οχήματα που περνούσαν τους δρόμους. Φαναζομαι δε, οι δημοσιοκάφροι και οι ηθικολόγοι θα κατακεραύνωναν την αμαρτωλή νεολαία.... Δεν βαριέσαι... Γερνάμαι και πάντα μας φταίει η κακιά νελαία. Όχι ότι την λατρεύω de facto αλλά λέμε... "...Εις το Βασιλικό είδα χαριτωμένην μικρούλαν να ανοίγη την αυλόπορτάν της, να εκσφεντονίζη λίθον κατά αυτοκινήτου και να αποσύρεται απαθής. Ήταν ωσάν να εξεπλήρωσε επιβεβλημένον καθήκον. Εις το Αυλωνάρι όμιλος χωριατοπαίδων, έβαλε κατά αυτοκινήτου όλους τους λίθους του δρόμου. Αυτή η εχθρικότης των μικρών είνε τόσον ασυμβίβαστος με την φιλοξενίας των νησιωτών.,."
Αυτά μας καταγράφει, μεταξύ άλλων, η εφημερίς ΕΜΠΡΟΣ και ο δημοσιογράφος της στο φύλο της 31 Δεκέμβρη 1920. Όμως έχουμε αφήσει πίσω, στην αφήγησή μας τον Μπολσεβίκο ψάλτη και γαμπρό...
"Και επιδεξίους σωφφαίρ έχει η νήσος. Ο κ. Ευάγγελος Ζωόπουλος της Λίμνης είνε γνωστός μας από την εξάσκησιν του επαγγέλματός του εις τας ΑΘήνας. Ο δε κ. Νίκος Ιωσηφίδης, τραπεζούντιος, περιελθών όλην την Ελλάδα εκ Καυκάσου, .... (δυσανάγνωστες λέξεις) εις το αυτοκίνητόν του, είνε μια από τας δόξας της Κύμης, εις την οποίαν εγκατεστάθη πλέον και ως νεόνυμφος. Καλείται μπολσεβίκος, αλλά κανονικώτερον και τυπικώτερον σωφφέρ δεν είδα. Εις τας αποτόμους κορδέλλας μεταξύ Καλημεριάς και Κύμης, εις ένα δρόμον βαραθρώδη, περνά με ταχύτητα πενήντα χιλιομέτρων, ψάλλων εκκλησιαστικά άσματα με λυρικάς αξιώσεις..." Αυτοί οι Καλημέριανοι με την λυρικότητα το έχουν. Η όπερα είναι στο αίμα τους...
105 έτη μετά μπορούμε να "πούμε" στον δημοσιογράφο του ΕΜΠΡΟΣ κύριο ΠΕΖΟΠΟΡΟ ότι και στα 2025 ακούγονται από όλους μας εκκλησιαστικοί ύμνοι κάθε φορά που διαβαίνουμε τον ίδιο δρόμο. Βεβαίως πλέον είναι ασφαλτοστρωμένος. Και η ταχύτης αισίως μεγάλωσε κατά ολόκληρα 5 με 9 χιλιόμετρα. Ο δε Τραπεζούντιος σωφφέρ έχει άξιους απογόνους. Νέοι θαραλέοι με άφθονα κυβικά ανεβοακατεβαίνουν τον δρόμο Κύμης Καλημεριάνων νεόνυφοι και μη πάνω κάτω με τις ίδιες κορδέλλες και τα ίδια βάραθρα... Ο χρόνος στέκει ακίνητος... Εντύπωση όμως μας κάνει πως οι Καλημέριανοι και Κυμαίοι κάτοικοι στα 1920 είχαν ξεμάθει τα Ρώσσικα πράγματα... Δεκαπέντε έτη από το εξώφυλλο της εφημερίδας ΚΥΜΗ για την επανάσταση του 1905 κατά του Τσάρου... Και πως υποδέχθηκαν οι Καλημεριάνες την Αμαλία ντυμένες με τα Ρούσικα ρούχα που τους έφερναν οι σύζυγοι ναυτικοί από το Ξανθό γένος...Όμως τα σπουδαία δεν είναι ο κυρ Ιωσιφίδης ή οι δρόμοι... Είναι η πρώτη ανακάλυψη για την "πετριά" που έχουμε φάει ως Κουμιώτες για τον σιδηρόδρομο Κύμης Χαλκίδας ΑΘηνών... Δεν θα μου έκανε εντύπωση αν η πρώτη δόση σιδηροδρομικής μανίας ήταν αυτό το άρθρο. Όχι ότι δεν είχαμε ΉΔΗ τραίνα στην περιοχή μας. Η τοποθεσία ΠΛΑΤΑΝΑ εξ΄άλλου από τον σιδηρόδρομο με τα αλόγατα έγινε χωριό, μεταξύ άλλων... Τραίνα είχαμε λοιπόν. Ιππίλατα ή με ατμό. Αλλά να τι έγραψε ο δημοσιογράφος και μας κόλησε αμέτι μουχαμέτι... "Η νήσος αδικείται μεγάλως δια την έλλειψιν σιδηροδρομικών γραμμών. Με την απόκτησιν τούτων θα αναπτυχθή περισσότερον. Σήμερα μάλιστα επιβάλλεται και δια στρατιωτικούς λόγους η κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής από την βοιωτικήν ακτήν μέχρι της πόλεως Κύμης αντικρυζούσης ην Μικράν Ασίαν. Ο λιμήν της Κύμης, εκβραζιζόμενος, θα καταστή στρατιωτική βάσις δια την παλαιάν Ελλάδα. Από την ευβοικήν ταύτην ακτήν η Σμύρνη απέχει μόνον οκτώ ώρας. Είναι το εγγύτερον σημείον της παλαιάς χώρας προν την νέαν. Όταν ο ορίζων είνε καθαρός, από τα υψώματα της παραλίας της Λιανής Άμμου μπορεί κανείς να διακρίνει την μικρασιατικήν ακτήν, ευκρινώς δε φαίνονται η Χίος και η Μυτιλήνη, αιώνιαι αδελφαί της Ευβοίας....".
Καταλαβαίνει κανείς ότι αυτό το άρθρο άνοιξε την όρεξη στους Κουμιώτες. Από τότε ως τα σήμερα ακούμε αυτόν τον πόθο. Ο πατέρας μου και η μητέρα, μου την είχαν πει ίσα με δέκα φορές τον χρόνο...
Πάντως κυρ ΠΕΖΟΠΟΡΕ ο λιμήν, χάρις στο σχέδιο Μάρσαλ μεγάλωσε και σιγά σιγά έρχεται με τον πελαργό και το υδροπλάνο. Και μετά μάτσο οι τουρίστες. Τώρα για τραίνα στην χώρα μας, ίσως να μην το ευχηθούμε. Έχουμε και άσχημη πείρα. Ίσως οι μέλλουσες γενιές, αν καθαρίσουν τον κόπρο του Αυγεία τα καταφέρουν...
Πάντως στα 1920 η ανάγκη να μεταφερθούν στην παλαιά χώρα χιλιάδες αιχμάλωτοι Τούρκοι και άπειρα λάφυρα, από την καταρέουσα Οθωμανική αυτοκρατορία έβαλαν την Κύμη ψηλά στην ιεράρχηση της αξίας της χώρας...
Θα ακολουθήσει το ζήτημα σχέσεων Κούμης με Σμύρνη...